|
Defensa
do escritor premiado
Mil
horas sentada diante da mesa de traballo, enfrascada en contar dende
si mesma as paixóns humanas, facendo, en fin, literatura.
O de narrar venlle da infancia, de escoitar a carón da lareira
os contos dos vellos, satisfeitos con que os seus relatos tivesen
auditorio suficiente e o suficientemente abraiado para alentárlle-la
imaxinación. A ela, sen embargo, non lle abonda con que os
seus amigos a escoiten, precisa que a súa creación
trascenda os límites da amizade e da oralidade. Pero, por
desgracia, neste país os editores non están para asumir
risco, sobre todo cando aínda es alguén descoñecido.
Por iso, menos mal que se inventaron os premios literarios.
Non
falo eu aquí deses premios que Delibes chamaba "premios
de adorno", dos que afagan a un e pouco máis. Falo dos
premios máis esenciais, deses que serven para darche un pequeno
empurrón, como á bicicleta dun meniño, e a
partir de aí a rodar só. Estes premios que che permiten
ser coñecido, que che dan uns cartiños en compensación
polo teu traballo, que fan que as editoriais reparen en ti e poidas
publicar, parécenme absolutamente necesarios, sobre todo
nun ámbito cultural coma o noso onde case é preciso
premia-lo máis básico: ser galego e falar en galego.
Eu, se puidese elixir, son máis partidaria de que en vez
de que che premien un traballo feito che dean facilidades para poder
facelo -axudas á creación, bolsas...-, porque así
serían máis os creadores que recibirían ese
pulo inicial e serían máis os lectores que poderían
acceder á súa obra.
Porque
os lectores son ó cabo, e por riba de calquera recoñecemento,
o que importa. Se te len triunfas, senón ningún premio
tería sentido.
Anxos
Sumai 
|
|
Homo
premium
Confeso
que nunca sentín especial simpatía polos premios.
Non vou dicir que é mellor que non existan, porque comprendo
que teñen unha función social: incentivo, promoción,
gratitude... Podería facer unha taxonomía clásica
dos premios. Artísticos, literarios, científicos,
deportivos, laborais... Mensuais, anuais, por traballos puntuais,
para premiar toda unha carreira... Competitivos, mencións
honoríficas... Etc. Pero voume permitir escoller un criterio
de clasificación máis extravagante, que axudará
a transmitir a miña opinión sobre o tema.
Existen
premios que son eminentemente "comerciais", onde mediante
ostentosas galas se promocionan determinados productos, e mesmo
un xeito de entender o mundo. Os grandes premios cinematográficos
e musicais serían un bo exemplo disto: Oscar, César,
Goya, Grammy... Mesmo se retroalimentan entre eles, cando din
que uns son a antesala dos outros. Están tamén os
"amañados", como moitos de carácter literario,
onde sabemos quen vai ser o premiado antes da deliberación
do xurado, como ocorreu varias veces co premio Planeta, por exemplo.
Outros son claramente "inxustos", como as medallas Castelao,
que adoitan concederse a persoas que pouco teñen que ver
co compromiso e coa ética moral, política e social
do intelectual rianxeiro. Outros funcionan como "pagamento
por servicios prestados", como cando algún medio de
comunicación premia a determinada empresa que, curiosamente,
inunda de publicidade as súas páxinas ou as súas
ondas. Tamén hai premios "de carácter popular",
onde vota a maioría, polo que se supón que son os
premios máis xustos, menos sospeitosos de amaño
e máis vencellados co sentir social. Serían os do
tipo TP de televisión, Gran Hermano, Operación Triunfo...
Claro que comezamos a ter dúbidas da súa pertinencia
cando observamos que adoitan premiarse programas nefastos, personaxes
estúpidos e cancións ou estilos artísticos
grotescos.
Teño
a impresión de que moitos premios son vistos antes como
espectáculo que como gratitude a unha obra ben feita. Deixaron
de ser unha consecuencia e se converteron nun fin en si mesmos.
Con esta dinámica e coa crecente saturación de premios,
a nosa especie semella derivar cara a unha nova xeira, singularizada
no "homo premium". Claro que antes eramos "sapiens".
Roberto
Ribao
|
