|
Aínda
que é máis coñecido como "A rapa das bestas",
a rapa só é a parte máis espectacular de todo
o fenómeno. Un fenómeno que non é nin novo
exclusivamente seglar. Cunha orixe eclesiástica, numerosas
localidades improvisan un curro no que se separan e marcan as bestas
que viviron en liberdade
nos montes durante todo o ano.
Entre
a realidade e o mito
A orixe das Rapas non é nidia. A tradición oral amosa
compoñentes internos de tipo relixiosos e populares que se
dilúen. Ben é certo que dende antigo se ten documentado
en Galicia a existencia dunha cabana de gando cabalar. Exemplos
disto nos quedan os petroglifos de Campo Lameiro nos que se inclúen
representacións de cabalos. As bestas vivían en liberdade
durante todo o ano e unha soa vez xuntábanse para proceder
á corta das súas crinas así como a súa
marcaxe e separación.
A Rapa máis antiga que se documenta en Galicia é a
de Sabucedo (A Estrada), a única que ten un curro fixo construído
ó lado da igrexa (aínda que dende hai catro anos ten
un espacio novo). Conta a lenda que a orixe se remonta a unha ofrenda
que dúas irmáns lle fixeron ó santo patrono
da parroquia, San Lourenzo, para que defendera as súas bestas
dunha peste que estaba asolando á bisbarra. No tempo que
durou a ameaza as irmáns refuxiáronse nunha cabana.
Pasado o perigo as mulleres cumplen a súa promesa doando
ó párroco dúas bestas que co tempo se foron
multiplicando nos montes sen perder a súa condición
de pertenza ó santo.
Unha lenda que se corrobora con algúns feitos históricos,
como o que realmente existíu unha peste (documentada nos
libros dos cregos da parroquia) e o lugar onde se refuxiaron as
irmáns ben podería ser un lugar que se chama "O
Coto da Cabana".
os cabalos
que viviron libres todo o ano entran nos curros
Un espectáculo,
unha vez ó ano
Nos últimos
anos as "Rapa das bestas" van gañando máis
forza e popularidade. Xa non só son os veciños, nin
os familiares nin os amigos. Cada ano que pasa, a súa sona
trascende os nosos límites traendo a xentes de fora. A espectacularidade
do evento, as paisaxes privilexiadas e o contacto coa natureza son
algúns dos alicientes dun fenómeno que ten tres momentos
ben diferenciados.
A baixa: Antes de que saia o sol, os grupos de mozos e mozas
van tomando posicións. É o momento de localizar e
xuntar os cabalos que durante un ano viviron en liberdade nos montes
da bisbarra. Armados unicamente cos "paus de moca", pequenas
varas de cabarllo ou cerqueiros que se apoian no chan cun bulto
en forma de verruga, a pé ou a cabalo van agrupando as bestas
en pequenos "peches". Mentres, no curro os loitadores
preparan as tesoiras e os coitelos. Chega o momento.
Cando todo está disposto, e cando o sol pecha con forza,
comeza "a baixa". Cabalos, eguas e potros seguen o sendeiros
marcados camiño do curro.
A rapa: Chegou a hora. Os cabalos entran no curro. Tensión.
O ruído dos coitelos confúndense cos rinchos. As bestas
comezan a alborotarse. Nas gradas silencio absoluto, o espectáculo
está a piques de comezar. Os loitadores permanecen á
espera, observando e analizando a bravura dos cabalos. Localizado.
A fereza dos cabalos é determinante para que se escolla o
primeiro branco. Entre suor, dentadas e patadas os loitadores tumban
o cabalo máis fero para marcalo e cortarlles as crinas.
Nas gradas o público cada vez máis numeroso asiste
a esta demostracion de forza con emoción contida. A resistencia
das bestas e a pericia dos loitadores para conseguir o seu obxectivo
é determinante na calidade do espectáculo. Un evento
de alto risco no que os loitadores non sempre saen ben parados.
Subhasta e volta ó monte: Marcados e rapados, separados
as crinas dos cabalos son subhastadas ó mellor postor. De
ser empregadas como cerdas para construír basoiras ou cepillos
ata fetiches as crinas son o exemplo do trunfo do home sobre a besta,
da colectividade e da competitividade. En resumidas contas, a exhibición
da lei do máis forte.
Datas
Desde este
domingo coa rapa no Curro de Valga (en Oia, en Pontevedra) comeza
a temporada das Rapa. Aquí tedes un calendario para que poidas
asistir a un espectáculo que merece a pena ver.
| MAIO |
|
|
|
|
Curro
de Valga, en Oia (Pontevedra) |
2º
domingo |
|
| XUÑO |
|
|
|
|
Curro
de Torroña, en Oia (Pontevedra) |
1º
domingo |
|
|
Curro
de Mougás, en Oia (Pontevedra) |
2º
domingo |
|
|
Curro
de Morgadáns, en Gondomar (Pontevedra) |
3º
domingo |
|
|
Curro
de San Cibrán, en Donas- Gondomar (Pontevedra) |
4º
domingo |
|
|
Curro
de A Capelada, en Cedeira (A Coruña) |
último
domingo |
|
|
Curro
Campo do Oso, en A Pastoriza-Mondoñedo (Lugo) |
último
domingo |
|
| XULLO |
|
|
|
| |
Curro
de Sabucedo, en San Lourenzo de Sabucedo- A Estrada (Pontevedra) |
1º
sábado, domingo e luns |
|
| |
Curro
de Candaoso, en San Andrés de Boimente-Viveiro (Lugo)
|
1º
domingo |
|
| |
Curro
de Amil, en Amil-Moraña (Pontevedra) |
2º
domingo |
|
| |
Curro
de Monte Castelo,
en Cotobade (Pontevedra) |
2º
domingo de xullo |
|
| AGOSTO |
|
|
|
| |
Curro
Recarei-San Tomé,
en O Valadouro (Lugo) |
1º
domingo |
|
| |
Curro
da Paradanta,
en Luneda-A Cañiza (Pontevedra) |
4º
domingo |
|
|
